Pojęcie systemu podatkowego.

Podatki nie mogą być traktowane jako osobne instytucje fiskalne. Każdy z nich pełni ważną rolę w całym systemie podatkowym, który jest częścią systemu podatkowego państwa. Pojęcie to jest różnie rozumiane w zależności od literatury. Przede wszystkim wciąż niejasne jest czy systemem podatkowym możemy określać każdy zbiór istniejących w danym czasie w państwie podatków, czy też możemy o nim mówić dopiero wówczas gdy istniejące podatki podporządkowane są jakiejś idei oraz stanowią uporządkowaną, jednolitą całość. Pierwsze określenie to tak zwany historyczny system podatkowy, natomiast ten drugi określany jest mianem racjonalnego.

Wydaje się, że powinno się podatki określać według tego pierwszego systemu jako ogól podatków pobieranych w danym państwie. Ale jeśli traktować je jako układ wzajemnie powiązanych elementów to należy do definicji włączyć łączący wszystko aparat skarbowy wraz ze zbiorem zasad funkcjonowania systemu podatkowego. Teoretycznie ustawodawca może dowolnie kształtować system podatkowy przy pomocy przepisów ale w praktyce jest to ograniczane przez panujące na rynku warunki administracyjne, ekonomiczne i polityczne oraz tradycje historyczne.

Tradycje historyczne wywołują sporą bezwładność jeśli chodzi o zmiany podatkowe, a wynika ona przede wszystkim z:

– przywiązania ludzi do już istniejącego stanu podatkowego i ich obawy do zmian, głównie w obawie o pogorszenie stanu ekonomicznego podatników, wolą oni powiększenie starych podatków aniżeli wprowadzenie nowych,

– faktu, że stare podatki w miarę możliwości zostały już przerzucone lub wypracowano metody ich obniżania, a wobec nowych podatnicy mają mniejsze doświadczenie,

– oporu administracji skarbowej, który objawia się niechęcią do zmian i uczenia się nowych rzeczy oraz z faktu, że stary system jest już dokładnie poznany i funkcjonuje sprawnie, a uzyskanie takiego stanu jeśli chodzi o nowe rozwiązania wymaga wiele czasu.

System podatkowy powinien być zatem pojmowany jako całość i tak też najsprawniej funkcjonuje oraz łatwiej jest zrozumieć jego działanie patrząc nań globalnie.